درد لگن یکی از شایع‌ترین دردهایی است که می‌تواند افراد را در هر سن و هر سطحی از فعالیت درگیر کند. اگر درد به‌طور خاص در سمت چپ لگن ایجاد شده و تا پای چپ انتشار می‌یابد، معمولاً نشان می‌دهد که مشکل تنها در استخوان لگن نیست و ممکن است از مفاصل، اعصاب، عضلات یا حتی اندام‌های داخلی نشأت گرفته باشد. به گفته‌ی دکتر مهرداد منصوری – متخصص ارتوپدی – درد لگن به‌خصوص اگر همراه با انتشار باشد باید جدی گرفته شود، زیرا بسیاری از بیماری‌ها در مراحل اولیه فقط با درد خفیف خود را نشان می‌دهند و درمان زودهنگام از پیشرفت آنها جلوگیری می‌کند.
در این مقاله به‌طور کامل علت‌های احتمالی درد لگن سمت چپ و پای چپ، علائم هشداردهنده، روش‌های تشخیص و درمان‌های رایج را بررسی می‌کنیم.
درد لگن چیست و چرا سمت چپ درگیر می‌شود؟
لگن از مجموعه‌ای پیچیده از استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات و اعصاب تشکیل شده است. همین ساختار گسترده باعث می‌شود هر اختلال کوچک در یکی از این بخش‌ها باعث ایجاد درد لگن شود.
دردی که در سمت چپ بروز می‌کند معمولاً به این دلایل است:
فشار بیشتر روی پای چپ هنگام راه رفتن یا فعالیت
آسیب یک‌طرفه عضلات یا مفاصل
مشکلات عصبی که تنها یک سمت بدن را درگیر می‌کند
بیماری‌های داخلی مانند مشکلات روده یا کلیه سمت چپ
مهم‌ترین علت‌های درد لگن سمت چپ و انتشار به پای چپ
در ادامه رایج‌ترین و مهم‌ترین دلایل این درد را از منظر ارتوپدی و اعصاب بررسی می‌کنیم.
1. التهاب مفصل لگن (آرتروز یا بورسیت)
یکی از اصلی‌ترین دلایل درد لگن در سنین بالا و حتی در میانسالی، آرتروز مفصل ران است. در این وضعیت غضروف بین استخوان‌ها ساییده شده و باعث درد عمیق در کشاله ران یا لگن، مخصوصاً هنگام حرکت، می‌شود.
انتشار درد به پای چپ نیز بسیار شایع است.
همچنین بورسیت لگن (التهاب کیسه‌های محافظ مفصل) می‌تواند باعث درد تیز در کنار لگن شود که با فعالیت تشدید می‌گردد.
2. مشکلات ستون فقرات کمری (درد سیاتیک)
به گفته دکتر مهرداد منصوری بسیاری از دردهایی که بیماران در لگن احساس می‌کنند درواقع از ستون فقرات کمری سرچشمه می‌گیرد.
اگر دیسک کمر در ناحیه چپ دچار بیرون‌زدگی یا فشار شود، می‌تواند روی عصب سیاتیک تاثیر بگذارد و علائم زیر دیده می‌شود:
درد لگن سمت چپ
انتشار درد به ران و ساق پای چپ
گزگز، بی‌حسی یا احساس برق‌گرفتگی
تشدید درد هنگام نشستن طولانی
این مورد یکی از شایع‌ترین دلایل انتشار درد است.
3. التهاب یا کشیدگی عضلات لگن و ران
فعالیت ورزشی سنگین، نشستن طولانی، بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات ناگهانی می‌تواند باعث آسیب عضلات زیر شود:
عضله گلوتئال (باسن)
عضلات کمری
عضله پسواس (Psoas)
عضلات نزدیک‌کننده ران
در این حالت، درد معمولا با حرکت پا یا خم شدن تشدید می‌شود.
4. سندرم پیریفورمیس
در این بیماری، عضله پیریفورمیس که در عمق باسن قرار دارد، دچار اسپاسم می‌شود و به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند.
نتیجه آن:
درد لگن سمت چپ
تیرکشیدن به باسن، ران و حتی ساق
بدتر شدن درد هنگام نشستن
این مشکل در افرادی که زیاد رانندگی می‌کنند یا ورزش‌هایی مثل دویدن انجام می‌دهند بیشتر دیده می‌شود.
5. مشکلات زنان و بارداری
در خانم‌ها، برخی دردهای لگنی از مشکلات داخلی سرچشمه می‌گیرند.
علل رایج شامل:
کیست تخمدان چپ
اندومتریوز
عفونت لگنی (PID)
تغییرات رباط‌ها در بارداری
درد ممکن است به ران یا پشت پا انتشار یابد.
6. مشکلات استخوانی و ضربه
گاهی علت درد، کاملاً مشخص و ناشی از ضربه است. مانند:
شکستگی‌های ریز لگن (به‌خصوص در سالمندان)
دررفتگی جزئی مفصل ران
التهاب استخوان (استئیت)
این درد معمولاً ثابت بوده و با راه رفتن تشدید می‌شود.
7. مشکلات روده یا کلیه چپ
گاهی بیمار فکر می‌کند دچار درد لگن شده، اما مشکل واقعی از اندام‌های داخلی است.
علل احتمالی عبارتند از:
سنگ کلیه چپ
عفونت ادراری
یبوست شدید
کولیت یا التهاب روده
این دردها معمولاً پخش‌شونده هستند و ممکن است همراه با تهوع یا تغییرات دفع باشند.
علائم خطر در درد لگن سمت چپ
اگر همراه با درد لگن یکی از علائم زیر وجود داشته باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد:
درد شدید و ناگهانی پس از افتادن
درد همراه با تب، ضعف شدید یا تغییرات ادراری
بی‌حسی کامل پا یا افتادگی پا
ناتوانی در راه رفتن
لاغری بی‌دلیل یا درد شبانه
شروع درد شدید در افراد بالای ۶۰ سال
تشخیص علت دقیق درد لگن
متخصص ارتوپدی مانند دکتر مهرداد منصوری معمولاً برای تشخیص صحیح از روش‌های زیر استفاده می‌کند:
1. معاینه فیزیکی
بررسی محدوده حرکت مفصل ران، وضعیت ستون فقرات، فشار روی نقاط دردناک و تست‌های عصبی.
2. تصویربرداری
رادیولوژی (X-Ray) برای تشخیص آرتروز یا شکستگی
MRI برای بررسی دیسک کمر، تاندون‌ها و عضلات
سونوگرافی برای بررسی کیست‌ها یا التهاب بافت نرم
3. آزمایش خون
در صورت شک به عفونت یا بیماری‌های التهابی.
بهترین روش‌های درمان درد لگن سمت چپ و پای چپ
درمان بسته به علت درد متفاوت است، ولی رایج‌ترین روش‌ها شامل موارد زیر است:
1. استراحت و اصلاح سبک زندگی
پرهیز از نشستن طولانی
استفاده از صندلی استاندارد
کاهش وزن برای کم کردن فشار بر لگن
پرهیز از برداشتن اجسام سنگین
2. فیزیوتراپی
یکی از مؤثرترین راه‌ها برای درمان:
تقویت عضلات لگن و اطراف ستون فقرات
کشش عضلات کوتاه‌شده
بهبود تعادل و نحوه راه رفتن
تمرینات مخصوص عضلات گلوتئال، پیریفورمیس و پسواس بسیار مفید هستند.
3. داروهای ضدالتهاب
داروهای NSAID مانند ایبوپروفن می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
در موارد شدید ممکن است پزشک تزریق‌های ضدالتهابی پیشنهاد دهد.
4. درمان دیسک کمر و درد سیاتیک
فیزیوتراپی تخصصی
گرمادرمانی
ماساژ درمانی
در موارد نادر جراحی
5. درمان مشکلات زنان
در صورتی که علت درد مربوط به تخمدان یا رحم باشد، بسته به نوع بیماری، درمان دارویی یا جراحی انجام می‌شود.
6. درمان‌های خانگی موثر
کمپرس گرم برای کاهش اسپاسم
کمپرس سرد برای التهاب
ماساژ ملایم عضلات باسن
انجام حرکات کششی روزانه
چه زمانی به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر درد بیش از یک هفته ادامه داشته یا به پا انتشار می‌یابد، بهترین کار مراجعه به متخصص ارتوپدی است.
بسیاری از بیماران طبق توصیه دکتر مهرداد منصوری پس از درمان زودهنگام، پیشرفت بیماری آنها متوقف می‌شود و از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری می‌گردد.
جمع‌بندی
درد لگن سمت چپ که به پای چپ انتشار می‌یابد می‌تواند از مفصل ران، ستون فقرات، عضلات یا حتی اندام‌های داخلی منشأ بگیرد. شناخت علت دقیق بدون معاینه امکان‌پذیر نیست، اما با بررسی علائم و انجام تصویربرداری، درمان مناسب مشخص می‌شود.
اگر این درد همراه با گزگز پا، محدودیت حرکت یا ضعف شدید است، مراجعه به متخصص ارتوپدی – مانند دکتر مهرداد منصوری – ضروری است.