تابه‌حال با افرادی برخورد کرده‌اید که مدام سعی دارند سروصورت خودشان را بپوشانند و یا اینکه صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند دچار سردرد هستند. این‌گونه افراد عموماً مشکل سینوزیت دارند که در این مقاله از جوان ایرانی به بررسی علائم، علت و درمان سینوزیت در تمامی افراد حتی مادران باردار خواهیم پرداخت. همچنین تفاوت آن را با کرونا، سرماخوردگی و حساسیت بیان می‌کنیم، پس با ما همراه باشید.
سینوزیت یک بیماری شایع است که باعث تورم سینوس‌ها شده که معمولاً در اثر عفونت ایجاد می‌شود و طی ۲ تا ۳ هفته به‌خودی‌خود برطرف می‌شود. اما در صورت ادامه یافتن بیماری به مدت طولانی داروها می‌توانند کمک‌کننده باشند.
در حالت نرمال و سالم سینوس‌هایی که در جمجمه انسان‌ها قرار دارند خالی از هرگونه میکروب، ویروس و یا باکتری هستند. در واقع داخل سینوس‌ها هوا وجود دارد ولی اگر مسدود شده و یا با مایع پر شود باکتری‌ها در آن محل رشد کرده و باعث عفونت می‌شود. سینوزیت بعد از سرماخوردگی یا آنفولانزا بسیار شایع است.
علائم شایع سینوزیت:
آبریزش بینی، گرفتگی بینی، کاهش حس بویایی
خارج‌شدن مخاط سبز یا زرد از بینی
درد یا فشار و حساسیت صورت
تورم و حساسیت در اطراف گونه‌ها، چشم‌ها یا پیشانی
سردرد
گلودرد، سرفه، تنفس سخت
خستگی
بوی بددهان
دندان‌درد، گوش‌درد، چشم درد
تب ناشی از التهاب
علائم سینوزیت در کودکان ممکن است شامل تحریک‌پذیری، مشکل در تغذیه و تنفس از طریق دهان باشد. ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد، اگر علامتی باعث نگرانی شد، با پزشک مشورت کنید.
انواع سینوزیت
سینوزیت حاد باکتریایی: این اصطلاح به بروز ناگهانی علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، گرفتگی بینی و درد صورت که بعد از ۱۰ روز برطرف نمی‌شود، یا علائمی که به نظر می‌رسد بهبود می‌یابد اما بعداً عود می‌کند و از علائم اولیه بدتر است، اشاره دارد. این نوع سینوزیت به‌خوبی به آنتی‌بیوتیک‌ها و ضد احتقان‌ها پاسخ می‌دهد. عموما بین ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد.
سینوزیت مزمن: این اصطلاح به شرایطی گفته می‌شود که با احتقان بینی، تخلیه، درد یا فشار صورت و کاهش حس بویایی به مدت حداقل ۱۲ هفته ایجاد می‌شود. ممکن است ۳ بار در طول یک سال عود کند. بیش از ۵۰ درصد از افراد مبتلا به آسم متوسط تا شدید نیز سینوزیت مزمن دارند. سینوزیت مزمن هرچند اغلب ۳ ماه طول می‌کشد ولی حتی دیده شده است که فرد سال‌ها درگیر سینوزیت است. در این صورت علت ایجاد سینوزیت بسیار دشوار است و درمان سختی خواهد داشت.
سینوزیت زیر حاد: این اصطلاح زمانی استفاده می‌شود که علائم ۴ تا ۱۲ هفته طول بکشد.
سینوزیت حاد مکرر: این اصطلاح زمانی استفاده می شود که علائم ۴ یا چند بار در یک سال ظاهر شوند و هر بار کمتر از ۲ هفته طول می‌کشد.
چه افرادی بیشتر دچار سینوزیت می‌شوند؟
هر فردی ممکن است مبتلا به بیماری سینوزیت شود ولی افراد مبتلا به پولیپ بینی، آلرژی، آسم، ساختارهای غیرطبیعی بینی و همچنین افرادی که سیگار می‌کشند احتمال ابتلای بیشتری دارند. عواملی که احتمال ابتلا به سینوزیت را بیشتر می‌کند در زیر لیست شده است.
عوامل خطر:
سرماخوردگی قبلی
حساسیت فصلی
سیگار کشیدن و یا قرار گرفتن در معرض دود دیگران
مشکلات ساختاری داخل سینوس‌ها مانند پولیپ بینی و یا انحراف تیغه بینی
ضعف سیستم ایمنی بدن که ممکن است در اثر عوامل مختلف از جمله مصرف داروها ایجاد شده باشد.
برای نوزادان استفاده از پستانک و یا شیشه نوشیدنی در حالت دراز کشیده
تفاوت سینوزیت با سرماخوردگی، حساسیت بینی و کرونا
تشخیص درست این بیماری‌ها دشوار است ولی دقت به علائم می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند.
√ سرماخوردگی چند روز تا یک هفته طول می‌کشد، کم‌کم اوج می‌گیرد و به‌آرامی از بین می‌رود. البته سرماخوردگی می‌تواند به عفونت سینوسی تبدیل شود.
√ حساسیت بینی التهاب بینی است که با علائمی شامل عطسه، آبریزش بینی، خارش بینی و چشم بروز می‌کند.
√ سینوزیت که در این مقاله به‌تفصیل بررسی می‌شود که حتی می‌تواند با سرماخوردگی معمولی رخ دهد.
سینوزیت دارید یا کرونا؟
سینوزیت و کرونا یا کووید 19 می‌توانند علائم مشابهی مانند احتقان بینی، تب و سرفه داشته باشند. اما COVID-19 علائم تنفسی بیشتری ایجاد می‌کند، در این نوع بیماری سرفه نیز خشک‌تر است. علاوه بر این، عفونت سینوسی می‌تواند باعث درد صورت و تورم در اطراف چشم شود که در کرونا دیده نمی‌شود.جوان ایرانی (irjavan.com)
پزشک علاوه بر اینکه علائم را از شما سؤال می‌کند از موارد تشخیصی زیر نیز بهره می‌برد:
معاینه بدنی: پزشک گلو و بینی شما را از نظر قرمزی، تورم و سایر علائم تحریک‌کننده معاینه می‌کند. همچنین حساسیت را در صورت شما بررسی می‌کند.
سواب بینی: سواب بینی شامل گرفتن نمونه از بینی است. پزشک شما این نمونه را برای تشخیص COVID-19 آزمایش می‌کند.
سی‌تی‌اسکن: ممکن است از سی‌تی‌اسکن یا توموگرافی کامپیوتری برای گرفتن تصویر از سینوس‌های شما استفاده شود. این مورد به پزشک اجازه می‌دهد داخل سینوس‌های شما را بررسی کند.
علائم منحصربه‌فرد COVID-19 که به‌ندرت در سینوزیت وجود دارد:
تنگی نفس
دردهای بدن
علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
از دست‌دادن بویایی و چشایی: از دست‌دادن بویایی و چشایی تقریباً کامل است و حتی بدون آبریزش یا گرفتگی بینی نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
به طور معمول از دست‌دادن حس بویایی مرتبط با عفونت سینوسی، با علائم مهم‌تری مانند درد یا فشار صورت همراه است. علائم کرونا تمایل بیشتری به خستگی، سرفه و تنگی نفس دارد.
از آنجاکه علائم گاهی شبیه به هم هستند و ممکن است با هم تداخل داشته باشد توصیه تیم پزشکی جوان ایرانی این است که حتماً با پزشک مشورت کنید. تا زمانی که نوع بیماری شما مشخص نشده حتماً ماسک بزنید و از دیگران فاصله بگیرید چون ممکن است کرونا داشته باشید.
روشهای پیشگیری از سینوزیت
سیگار نکشید و خود را در معرض دود دیگران قرار ندهید.
به‌ویژه در فصل زمستان دست‌های خود را مرتب بشوئید و به سروصورت خود نزنید.
غذاها، میوه‌ها و یا هر چیزیکه به آن حساسیت دارید را مصرف نکنید.
زمان مراجعه به پزشک
هرچند که در اکثر مواقع می‌توان سینوزیت را در خانه درمان کرد ولی اگر دچار علائم زیر شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
اگر بیماری شما بیشتر از ۱۰ روز طول کشید و یا حتی بعد از بهبود دوباره بدتر شدید.
اگر با داروهای بدون نسخه مانند اسپری خوب نشدید.
اگر دچار مشکلات بینایی و یا تورم در اطراف چشم‌ها شدید.
اگر تب شما بیش از ۳ تا ۴ روز یا بیش از ۱۰۱.۵ درجه فارنهایت (۳۸.۶ درجه سانتی‌گراد) باشد.
سینوزیت در بارداری
حاملگی علائم خاص خود را دارد. برخی روزها ممکن است از نظر جسمی و روحی احساس خوبی داشته باشید ولی روزهای دیگر ممکن است احساس بیماری کنید. بسیاری از زنان در سه‌ماهه اول خود احساس تهوع صبحگاهی، خستگی و کمردرد را تجربه می‌کنند.
سردرد سینوسی در دوران بارداری می‌تواند بدتر شود و حتی درد سینوس در دوران بارداری می‌تواند منجر به عوارض‌های زیادی شود.
اگر علائم زیر را داشتید با پزشک مشورت کنید:
اگر با داروهای OTC یا داروهای بدون نسخه بهبودی ندارید.
اگر تب بالاتر از ۱۰۱ درجه دارید.
در صورت سرفه و خارج شدن مخاط سبز یا زرد.
اگر نمی‌توانید درست غذا بخورید.
اگر نمی‌توانید با آرامش بخوابید.
آیا عفونت سینوسی به نوزاد آسیب می‌رساند؟
عفونت سینوسی به کودک شما آسیبی نمی‌رساند، اما باعث ناراحتی شما می‌شود. شما باید به‌اندازه کافی مکمل مصرف کرده، خوب استراحت کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید تا در صورت ابتلا به عفونت سینوسی به‌زودی بهبود پیدا کنید.
پیشگیری از سینوزیت در دوران بارداری
سعی کنید تا جایی که می‌توانید سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید.
سبزی‌های تازه و میوه‌های حامی ویتامین C مصرف کنید.
مولتی‌ویتامین بارداری که حاوی ویتامین C هستند نیز می‌تواند مفید باشد. با پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌ها مشورت کنید.
از تماس با افراد بیمار و یا محیط‌های آلوده اجتناب کنید.
اگر سابقه حساسیت دارید، مطمئن شوید که مراقبت مناسب را انجام می‌دهید. دستگاه مرطوب‌کننده نیز ممکن است در دفع هرگونه عفونت کمک کند.
درمان خانگی سینوزیت در دوران بارداری
درمان‌های خانگی عوارض خیلی کمتری دارند که می‌توانید در دوران بارداری آنها را رعایت کنید.
کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم در اطراف چشم و بینی، سردرد سینوسی در دوران بارداری را تسکین می‌دهد. در یک ظرف آب داغ ریخته و بخار آن را استنشاق کنید. همچنین می‌توانید در خانه یک دستگاه مرطوب‌کننده داشته باشید.
مصرف آب: حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید، از مصرف چای و قهوه پرهیز کنید.
انبه سرشار از ویتامین A است، بنابراین حتماً این میوه را در سبد غذایی خود داشته باشید. همچنین سعی کنید پیاز، سیر و هویج را روزانه مصرف کنید. سیر دارای خواص آنتی‌بیوتیکی است و به تسکین سینوزیت کمک می‌کند.
آب سبزی‌ها: آب‌هویج، آب اسفناج، خیار و چغندر بسیار مفید است.
مصرف آب‌لیمو: برای تقویت سیستم ایمنی لیموترش تازه را با آب گرم مخلوط کرده و در طول روز میل کنید. برای کاهش تب و سرماخوردگی مفید است.
محلول آب‌نمک: آب‌نمک را می‌توان با قطره‌چکان به سوراخ‌های بینی ریخت تا آنها را شستشو دهد. این محلول ممکن است به رفع انسداد بینی و کاهش احتقان کمک کند. ضد احتقان بینی نیز کمک‌کننده است، البته بدون مشورت با پزشک خود از ضد احتقان‌های بدون نسخه استفاده نکنید، زیرا مشخص نیست که آیا مصرف آنها در دوران بارداری مناسب است یا خیر.
این داروهای خانگی به شما کمک می‌کند تا در دوران بارداری به طور طبیعی بهبود یابید.
درمان دارویی سینوزیت در دوران بارداری
تیلنول…. استامینوفن (تیلنول) یک داروی سینوسی است که می‌تواند در دوران بارداری مصرف شود. هرچند به تسکین سردرد سینوسی و گلودرد کمک می‌کند، اما باید طبق دستور پزشک مصرف شود.
رایحه‌درمانی… دو قطره روغن اوکالیپتوس را روی دستمال بریزید و ببویید تا مجاری هوا پاک شود. روش دیگر، آن را به یک کاسه آب داغ اضافه کنید، یک حوله روی سرخود بگذارید و بخار آن را استنشاق کنید.
طب سوزنی…. طب سوزنی با سوزن نقاط خاصی از بدن را تحریک می‌کند و به استرس و سردردهای میگرنی کمک می‌کند. اگر از سردردهای سینوزیت رنج می‌برید می‌توانید امتحان کنید.
دقت داشته باشید در دوران حاملگی شما باید از آسپرین و ایبوپروفن Advil ، Motrin و … خودداری کنید.
حتماً با پزشک خود درباره اینکه کدام داروها کمترین خطر را برای شما و نوزاد شما دارند مشورت کنید. به‌طورکلی، اگرچه برخی داروهای بی‌خطر برای مصرف در دوران بارداری وجود دارد، بهتر است استفاده از داروها را در دوران بارداری محدود کرده و از داروهای ایمن‌تر استفاده کنید.
درمان سینوزیت در خانه
درد بینی و سینوس‌ها را با کمپرس گرم کاهش دهید. در واقع از کمپرس گرم بر روی صورت خود استفاده نمایید. به ویژه از حوله گرم و مرطوب در اطراف بینی، گونه‌ها و چشمان خود استفاده کنید تا درد شما تسکین یابد.
دستان خود را بشویید تا احتمال ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا کاهش یابد.
مایعات فراوان بنوشید، مصرف الکل را کاهش دهید زیرا الکل تورم را بدتر می‌کند.
قطره یا اسپری ضد احتقان استفاده کنید، فقط توجه داشته باشید بیش از حد مجاز مصرف نکنید. اسپری بینی را می‌توان بدون نسخه خرید ولی بیش از یک هفته نباید مصرف شود.
با محلول نمک، بینی خود را شستشو دهید. آب‌نمک باعث مرطوب نگه‌داشتن مجاری بینی می‌شود.
دوش آب گرم بگیرید و یا اینکه یک ظرف حاوی آب داغ روبروی خود بگذارید و بخار آن را استنشاق کنید.
از محرک‌های آلرژیک و سیگار دوری کنید.
داروهای سینوزیت
سینوزیت به روشهای مختلفی درمان می شود که هر یک بستگی به‌شدت سینوزیت دارد. زمان بهبود و درمان نیز بستگی به نوع سینوزیت دارد.
عفونت سینوزیت ساده با موارد زیر درمان می‌شود:
ضد احتقان‌ها
داروهای ضدسرماخوردگی و حساسیت بدون نسخه
شستشوی بینی با محلول‌های نمکی
اگر بعد از ۱۰ روز بهبود پیدا نکردید و علائم سینوزیت شما کاهش نیافت پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
آنتی‌بیوتیک‌ها (به مدت ۷ روز در بزرگسالان و ۱۰ روز در کودکان).
ضد احتقان‌های خوراکی یا موضعی.
تجویز اسپری‌های استروئیدی داخل بینی. البته از اسپری یا قطره بدون نسخه بیش از ۳ تا ۵ روز استفاده نکنید، چون ممکن است احتقان را افزایش دهد.
سینوزیت مزمن ممکن است با تمرکز بر بیماری زمینه‌ای (معمولاً آلرژی) درمان شود:
اسپری‌ها یا قرص‌های کورتیکواستروئیدی ممکن است به کنترل التهاب کمک کند، اما اغلب نیاز به تجویز پزشک دارند. استفاده طولانی‌مدت از این داروها می‌تواند منجر به عوارض جانبی شود. اسپری‌های استروئیدی داخل بینی شامل فلوتیکازون، مومتازون است. در برخی موارد، پزشک ممکن است استروئیدهای استنشاقی را تجویز کند تا تورم در غشای سینوسی کاهش یابد. برای موارد شدید سینوزیت مزمن، ممکن است لازم باشد استروئیدها را از طریق دهان مصرف کنید.
اسپری‌های موضعی آنتی‌هیستامین یا قرص‌های خوراکی.
آنتاگونیست‌های لوکوترین برای کاهش علائم تورم.
گاهی اوقات برای تسکین درد از ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده می‌شود که باید دقت کنید از ۱۰ روز بیشتر مصرف نکنید و حتماً تحت‌نظر پزشک باشید.
اگر سینوزیت با روشهای فوق درمان نشد از سی‌تی‌اسکن برای بررسی بهتر سینوس‌ها استفاده می‌شود.
حتی ممکن است برای اصلاح مشکلات سینوس‌ها نیاز به جراحی باشد. اگر مبتلا به سینوزیت مزمن یا حاد باشید، گاهی اوقات عمل بهترین روش درمانی است که از این طریق انسداد برداشته می‌شود.
آنتی بیوتیک برای سینوزیت
عفونت‌های سینوسی که توسط ویروس ایجاد می‌شود با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شود بلکه حتی شما ممکن است مبتلا به عوارض ناشی از مصرف آنتی بیوتیک شوید. البته در سینوزیت حاد که مربوط به عفونت باکتریایی می‌شود آنتی بیوتیک می‌تواند موثر باشد.
دقت داشته باشید دوره درمان مصرف آنتی بیوتیک را کامل کنید وگرنه علائم دوباره باز خواهند گشت.
در واقع آنتی‌بیوتیک‌ها برای سینوزیت حاد باکتریایی که بیش از ۱۰ روز طول می‌کشد یا بعد از هفته اول بدتر می‌شود توصیه می‌شود. شایع‌ترین علائم شامل درد یا فشار صورت، گرفتگی بینی یا احتقان و تخلیه غلیظ و تغییر رنگ بینی است. آنتی‌بیوتیک معمولاً برای سینوزیت مزمن تجویز می‌شوند، اگرچه بسیاری از موارد سینوزیت مزمن توسط باکتری ایجاد نمی‌شود.
رایج‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای سینوزیت:
آموکسی‌سیلین داروی مناسب برای سینوزیت باکتریایی حاد و بدون عارضه است. آموکسی‌سیلین زمانی مؤثر است که به‌اندازه کافی تجویز شود. درحالی‌که اغلب دو بار در روز تجویز می‌شود، اگر در ۳ یا ۴ دوز تقسیم شده مصرف شود، مؤثرتر است. آموکسی‌سیلین معمولاً به مدت ۷ الی ۱۰ روز در یک‌زمان تجویز می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده دوره‌های کوتاه‌مدت درمان ممکن است برای اکثر موارد سینوزیت کافی باشذ. آموکسی‌سیلین ارتباط تنگاتنگی با ترکیب اصلی پنی‌سیلین دارد و نباید در بیمارانی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند تجویز شود.
آزیترومایسین یک درمان جایگزین برای بیمارانی است که به آموکسی‌سیلین حساسیت دارند. درمان توصیه شده برای سینوزیت حاد ۵۰۰ میلی‌گرم یک‌بار در روز فقط به مدت ۳ روز است. بر خلاف آموکسی‌سیلین، اثر آزیترومایسین با تجویز یک دوز بزرگ به‌جای افزایش دوزها می‌باشد. به همین دلیل، دوره آزیترومایسین باید برای سینوزیت در ۳ روز یا کمتر انجام شود (مانند Zithromax Tri-Pak) و نباید بیش از ۵ روز (مانند Zithromax Z-Pak) مصرف شود. آزیترومایسین در صورت تجویز در دوزهای بسیار کم برای ازبین‌بردن باکتری‌ها، مقاومت آنتی بیوتیکی را به‌سرعت در خود ایجاد می‌کند. این مقاومت حداقل ۳ ماه طول می‌کشد، بنابراین Zithromax نباید دو بار در مدت ۳ ماه تجویز شود. جایگزین‌های مربوط به آزیترومایسین عبارت‌اند از کلاریترومایسین (بیاکسین) که معمولاً دو بار در روز به مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود و داروهای قدیمی‌تر اریترومایسین و کلیندامایسین که به ۳ الی ۴ دوز در روز نیاز دارند.
حتماً قبل از مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای دیگر با پزشک مشورت کنید.
درمان‌های مکمل و جایگزین
ممکن است طب فشاری، طب سوزنی یا ماساژ صورت در کاهش علائم سینوزیت، از جمله فشار و درد مفید باشد. این درمان‌ها معمولاً عوارض جانبی ناخواسته‌ای ندارند. تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه وجود ندارد به همین دلیل حتماْ با پزشک خود مشورت کنید.
اگر تاکنون سینوزیت داشتید و یا تجربه‌ای در خصوص این بیماری دارید می‌توانید در بخش نظرات پیام خود را ثبت کنید. همچنین اگر سؤالی دارید می‌توانید بپرسید، پزشکان مجله جوان ایرانی به شما دراسرع‌وقت با کمال میل پاسخ خواهند داد.
- ۰۲/۰۶/۲۶